Niets uit deze website mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door middel van kopie, op digitale of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van auteur en/of webmaster.

Het Stationsplein te Roosendaal, 1948-1970

Behalve in 2007 toen het Roosendaalse Stationsplein overhoop ging voor de aanleg van nieuwe autobushalten, waarbij ook de fontein uit 1955 werd verplaatst, is er nooit aandacht besteed aan de inrichting van het Roosendaalse Stationsplein in vroeger dagen. In dit verhaal wordt aandacht besteed aan het uiterlijk van dit plein vanaf 1948 tot circa 1970.

Het stationsgebouw kwam in 1944 zeer beschadigd uit de oorlogsjaren tevoorschijn. Het werd ten dele hersteld. Helaas vielen de zwaar beschadigde stationshal en een aantal dienstlokalen aan de oostzijde daarvan ten prooi aan de sloper. Op dezelfde plaats kwam een nieuwbouw in de stijl van de 'Delftse School' tot stand.
De foto is kort na de bevrijding op 30 oktober 1944 gemaakt door Roosendaler Jan Sturm en laat het gedeelte zien, waar de Duitsers een uitkijkpost hadden en het bijbehorende luchtdoelgeschut om op vliegtuigen te schieten. Geen ruit en geen daklei was er na afloop van de oorlogshandelingen nog heel.

Pas in de loop van 1947 kon de herbouw van de ontvangsthal en de dienstlokalen aan de oostzijde worden opgepakt. De foto is gemaakt in het najaar van 1948 en laat de herbouw van het oostelijke deel van het stationsgebouw zien. In die tijd gebeurde alle hijswerk nog altijd met de hand en 'domme krachten'.

Pas in de loop van 1947 kon de herbouw van de ontvangsthal en de dienstlokalen worden opgepakt. De foto dateert van 9 augustus 1948 en laat ook de bouw van het herdenkingsmonument voor de gevallenen onder het Roosendaalse spoorwegpersoneel zien. Uiterst rechts staat de nieuwe rijwielstalling uit 1946. Op de achtergrond achter de bomen staat de douanegoederenloods. Die had in de oorlogsjaren niet zoveel schade opgelopen, dit in tegenstelling met het stationsgebouw (links), dat voor een flink deel nieuw moest worden gebouwd.

De bouw van het herdenkingsmonument voor de gevallenen onder het Roosendaalse spoorwegpersoneel was nog maar net afgerond, of het werd al bezocht door nabestaanden of bekenden.

Als laatste werd in 1948-1949 de nieuwe verharding van het Stationsplein aangepakt. Kennelijk was het toen nog niet gemakkelijk om een bedrijf te vinden uit de eigen omgeving. Vooral in het zuiden was er hard gevochten om de bevrijding en dus ook heel veel vernield. Vandaar dat er stratenmakers uit Twenteop het Stationsplein in Roosendaal aan het werk waren. Zij zorgden zelf voor hun onderdak in een woonwagen. Het ging dan om een klus van vele maanden en dat alles met de hand. Pas in 1949 was het stationsgebouw en het Stationsplein zover gereed, dat een en andre in gebruik kon worden genomen.

Nogmaals het herdenkingsmonument voor de gevallenen onder het Roosendaalse spoorwegpersoneel in beeld. Links staan het hoge deel van het stationsgebouw met dienstwoningen voor het hoger personeel en de douanegoederenloods in beeld. Rechts is nog een stukje van de nieuwe rijwielstalling uit 1946 te zien.

Pas in 1949 kon het stationsgebouw weer volop in gebruik komen. Vanuit de nieuwe poort naar het emplacement voor stukgoederen en goederen die langs de douane moesten, legde de fotograaf het gehandhaafde deel van het stationsgebouw op de gevoelige plaat vast.
De foto dateert uit 1957 en laat een stil Stationsplein zien. De fontein is dan nog zo goed als nieuw. Overigens was er bij het feest in juni 1954 rond '100 jaar Spoorwegen in Roosendaal' een tijdelijke fontein aangelegd.

Ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van 'Spoorwegen in Roosendaal' werd een feestelijke verlichting aan de voorgevel van het stationsgebouw aangebracht. Ook was er toen een tijdelijke fontein aangelegd. Het beeld is op 29 juni 1954 door een fotograaf van NS gemaakt.

Terug naar het 'fonteinloze tijdperk' voor het stationsgebvouyw. Voor het nog steeds bestaande hotel Central (links buiten beeld) staat de nog nieuwe Chevrolet uit 1946 van J.H. Huntes, wonend aan de Brugstraat 34 te Roosendaal. Al sinds 1928 reed hij een auto en gebruikte daarvoor het kenteken N 22004. Tot in 1951 werden kentekens uitsluitend afgegeven op de naam van de persoon. Daarna was het voertuig zelf de basis van de kentekenregistratie. Op de achtergrond prijkt de gloednieuwe ontvangsthal van het stationsgebouw, die echter in het niet valt bij de hoogbouw van de verschillende wachtkamers met restauratie uit 1907. Rechts staat het monument voor de gevallenen onder het Roosendaalse spoorwegpersoneel. De ansichtkaart dateert uit circa 1950.

Vanuit het kantoorgebouw van Van Gend & Loos had je destijds een mooi uitzicht op het stationsgebouw. De boompjes zijn juist geplant en parkeerplaatsen zijn er in overvloed. Een enkele autobus en wat taxi's voor het stationsgebouw wachten op reizigers vanuit de trein. Verder zijn er op het grote plein voor het spoorwegstation een bestelwagen van Van Gend & Loos met paard, een jeep, een autobus en wat personenauto's te zien. Er is nog geen fontein en de autobusstandplaatsen links hebben nog geen schuilplaatsen voor wachtende reizigers. De ansichtkaart dateert uit circa 1950.

Kort na 1950 zijn de autobusstandplaatsen nog vaak helemaal leeg en hebben deze nog geen schuilplaatsen voor wachtende reizigers. De stadsdienst reed sinds medio 1949 en bestond uit slechts twee lijnen. Het lijkt er op dat taxichauffeurs buiten de spitsuren maar weinig klanten hebben. De ansichtkaart dateert uit circa 1950.

In 1951 werd het autobusstation voor de BBA aangelegd. Voorlopig zijn er dan nog geen schuilplaatsen voor wachtende reizigers.

In 1952 was het echt een uitzondering dat er zoveel autobussen van de BBA tegelijkertijd bij de bushalten stonden opgesteld. Kennelijk ging het om een groepsreis voor ongeveer 150 personen. Voorlopig zijn er dan nog geen schuilplaatsen voor wachtende reizigers.

In de jaren 1950-1955 lijkt het misschien wel wat drukker te zijn op het Stationsplein te zijn, maar voetgangers lopen nog geen kans om te worden aangereden.

In de jaren 1950-1955 is er volop parkeerruimte voor forensen en zakenreizigers. Of je nu de auto in of dwars op een parkeervak zet, het maakt niet uit. Vanuit het gebouw van Van Gend & Loos is goed te zien, dat een sierlijke muur het emplacement voor stukgoederen en goederen die langs de douane moeten van het Stationsplein scheidde. Rechts staat op de plaats van de vroegere elektriciteitscentrale het gebouw voor de verwarming van het stationsgebouw. Het hoge gedeelte is niet alleen als schoorsteen in gebruik, maar bevat ook een hooggelegen waterreservoir, dat zorgt voor voldoende druk op het transport van het warme water (ondergronds) naar het stationsgebouw.

Na de oorlog liet de NS bij de herbouw van talloze gebouwen en installaties in eigen opdracht foto's op een groot negatiefformaat maken Haarscherpe beelden laten nog een zowat maagdelijk Roosendaals stationsplein zien. In verte (juist boven de fietsenstalling) hangt het wasgoed van de mensen in de twee dienstwoningen op het naastgelegen hoge dak van de dienstruimten in de wind te wapperen. Rechts staat op de plaats van de vroegere elektriciteitscentrale het gebouw voor de verwarming van het stationsgebouw. Het hoge deel is niet alleen als schoorsteen in gebruik, maar bevat ook een hooggelegen waterreservoir, dat zorgt voor voldoende druk op het transport van het warme water (ondergronds) naar het stationsgebouw.

In de jaren vijftig was het aantal auto's op het het Stationsplein nog vaak op de vingers van twee handen te tellen. Een heerlijk maagdelijk plein zorgde vor ruimte en rust. in Roosendaal. De foto dateert uit circa 1951.

In de jaren vijftig was het aantal auto's op het het Stationsplein nog vaak op de vingers van twee handen te tellen. Een heerlijk maagdelijk plein zorgde voor ruimte en rust. in Roosendaal. Links ligt het autobusstation voor de BBA, dat inmiddels is voorzien van twee summiere schuilplaatsen. De foto dateert uit circa 1951. Er is dan nog geen fontein.

Een vrachtauto met aanhangwagen van 'Rombouts Internationale Transporten' te Bergen op Zoom staat pontificaal opgesteld voor het stationsgebouw. Kennelijk is de chauffeur naar het plaatskaartenloket gelopen om te vragen, waar hij moet zijn voor het laden of lossen van (een deel van) zijn vracht. De ansichtkaart dateert uit 1951. Er is dan nog geen fontein.

Ook is er in de jaren vijftig een autobus (links) van de Roosendaalse firma Jan Hoefnagels in de stadsdienst voor het stationsgebouw vastgelegd. De ansichtkaart dateert uit 1951.

Overigens is er in de jaren vijftig nog een autobus van de Roosendaalse firma Jan Hoefnagels in de stadsdienst voor het stationsgebouw vastgelegd. Er is nog geen fontein, zodat de datering van de foto op 1953 of 1954 uitkomt.

Het kenteken N 476905 was in 1937 uitgegeven aan de N.V. Brabantsche Buurtspoorwegen en Autobusdiensten (BBA) en was eerder op een autobus gemonteerd (zie foto in 'De Auto van m'n opa', op website BHIC, ingezet op de ansichtkaart, hieronder). Kennelijk diende de dienstauto voor inspectieritten in heel Noord-Brabant. Dat was immers het werkgebied voor de BBA. In Roosendaal stond het kantoor naast dat van Van Gend & Loos in de Brugstraat. Ansichtkaart uit circa 1954.

Het kenteken N 476905 was in 1937 uitgegeven aan de N.V. Brabantsche Buurtspoorwegen en Autobusdiensten (BBA) en was eerder op een autobus gemonteerd (zie foto in 'De Auto van m'n opa', op website BHIC, ingezet op de ansichtkaart, hierboven). Kennelijk diende de dienstauto voor inspectieritten in heel Noord-Brabant. Dat was immers het werkgebied voor de BBA. In Roosendaal stond het kantoor naast dat van Van Gend & Loos in de Brugstraat. Ansichtkaart uit circa 1954.

Een zeer rustig moment op een mooie zomerse namiddag in het begin van de jaren vijftig. Slechts enkele voetgangers en fietsers laten zich zien. In het midden steekt de kap (die toen nog volledig intact was) van het seinhuis B juist boven het dak van de dienstlokalen in het stationsgebouw uit. Ansichtkaart uit circa 1954.

De viering van het 100-jarig bestaan van de spoorwegen in Roosendaal ging in 1954 bepaald niet onopgemerkt voorbij. Een dik boekje gaf alle informatie over tentoonstellingen, muziek- en sportwedstrijden, activiteiten voor jong en oud op het gebied van sport, toneel en muziek en ga zo maar door. De start van het jubileum begon op het Stationsplein met de ontvangst van Dr. F.Q. de Hollander, president-directeur van de NS, in juni 1954. Het personeel van de koets, bespannen met vier paarden, wacht op de hoogwaardigheidsbekleders uit Belgie en Nederland. Erachter staan de feesttreintjes voor de 'wat mindere goden'.

De viering van het 100-jarig bestaan van de spoorwegen in Roosendaal ging in 1954 bepaald niet onopgemerkt voorbij. Een dik boekje gaf alle informatie over tentoonstellingen, muziek- en sportwedstrijden, activiteiten voor jong en oud op het gebied van sport, toneel en muziek en ga zo maar door. De start van het jubileum begon op het Stationsplein met de ontvangst van Dr. F.Q. de Hollander, president-directeur van de NS, op 23 juni 1954. Het personeel van de koets met vier paarden, wacht op de hoogwaardigheidsbekleders uit Belgie en Nederland. Hte publiek blijft, zoals het destijds hoorde, op gepaste afstand.

Onder grote belangstelling vertrekt een door vier schimmels getrokken diligence met hoge autoriteiten voor een officiele ontvangst door het gemeentebestuur in het raadhuis aan de Markt. Nog even poseren (v.l.n.r.) F.Q. den Hollander (president-directeur van de NS, M. de Vos (directeur-generaal van de NMBS), Th.P. Tiebackx (consul van Belgie), Th.H.A.M. Heere (lid van Gedeputeerde Staten Noord-Brabant en belast met Verkeer en Waterstaat) en stationschef J.A. van Heuven voor de fotograaf. De andere genodigden zullen in vier open feest-treintjes volgen. De gebeurtenis was immers zeer uniek. Nooit is het stationsgebouw nog zo uitbundig versierd, zelfs niet in 2004 toen Roosendaal het feit vierde dat het 150 jaar op het spoorwegnet was aangesloten.

De start van de viering van het 100-jarig bestaan van de spoorwegen in Roosendaal begon op het Stationsplein met de ontvangst van Dr. F.Q. de Hollander, president-directeur van de NS, en het vertrek met een diligence en feesttreintjes naar het raadhuis op de Markt.

Staand voor het stationsgebouw zag je vroeger de Brugstraat met links het kantoorgebouw van Van Gend & Loos en het hotel Verbunt, later Goderie. Van dit alles is nu niet veel meer over, alleen rechts staat nog steeds hotel Central. De tijdelijke fontein is in 1954 in het kader van '100 jaar spoorwegen in Roosendaal' aangelegd. Ansichtkaart uit 1954.

Met 'óns' moeder op reis naar verre oorden. Links de hoofdingang voor reizigers en rechts het herdenkingsmonument voor de gevallenen onder het Roosendaalse spoorwegpersoneel. Rechts staat het gedeelte van het stationsgebouw, dat in vroeger tijd op de begane grond in gebruik was voor het afhalen en bezorgen van bestelgoed en erboven twee dienstwoningen had voor hoger personeel. Ansichtkaart uit circa 1955.

Vanaf het parkeerterrein (eerst alleen voor auto's en vele jaren later alleen voor fietsen) is de sierlijke muur, die vroeger het emplacement voor stukgoederen en goederen die langs de douane moesten van het Stationsplein afscheidde, goed te zien. Bovenop de poort staat een fraai beeldhouwwerk. Ansichtkaart uit circa 1955.

Staand voor het stationsgebouw zag je in latere jaren een werkende fontein met erachter het kantoorgebouw van Van Gend & Loos (en links ervan het hotel Verbunt, later Goderie). Rechts imponeerde het hotel Central met een witte voorgevel de bezoekers van Roosendaal. Van dit alles is anno 2024 niet veel meer over, alleen rechts staat nog altijd het hotel Central. Ansichtkaart uit circa 1965.

Twee plaatjes uit vroegere jaren, het ene nog van het hotel 'Verbunt' uit de begintijd kort na 1907 en het andere van hetzelfde pand na de overname van het bedrijf door 'Goderie'.

Overigens was er destijds nog een hotelbedrijf. Dat was hotel 'Neerlandia', op de hoek van het Stationsplein en de Stationsstraat, schuin tegenover de visitatiezaal van het stationsgebouw. Het pand werd in de nacht van 10 op 11 februari 1948 geheel door brand verwoest.

Nog een plaatje van het hotel 'Neerlandia', dat een beter beeld geeft van het pand uit 1911 met een lange gevel langs de Stationssstraat. In het linker deel was een sigarenwinkel gevestigd. Kennelijk was de sigarenkiosk van de Gebroeders Van Wely uit 1908, midden op het Stationsplein, niet genoeg.

Terug naar de Brugstraat. Komend vanuit deze straat zag je (en zie je nog steeds) in de verte het stationsgebouw hoog oprijzen. Menige vreemdeling zag in het verleden het hoge middengedeelte aan voor de hoofdingang. Eenmaal op het Stationsplein aangekomen, zag hij vóór 1944 rechts de echte hoofdingang en na de nieuwbouw van het front in 1949 zag hij tot zijn teleurstelling, dat hij genoegen moest nemen met de weinig spectaculaire nieuwbouw in de stijl van de Delftse School. En dan te weten dat hij iets eerder het kantoorgebouw van Van Gend & Loos op de hoek van de Brugstraat en het Stationsplein had mogen bewonderen. Ansichtkaart uit circa 1955.

Komend vanaf de Brugstraat zie je nog steeds in de verte het stationsgebouw hoog oprijzen. De verlichting is in eind jaren vijftig, begin jaren zestig gemoderniseerd. Ansichtkaart uit circa 1965.

Terug naar het stationsgebouw. Gezicht op het stationsgebouw en fietsenstalling met daarvoor een spuitende fontein en rechts het herdenkingsmonument voor de gevallenen onder het Roosendaalse spoorwegpersoneel. Ansichtkaart uit circa 1960.

Gezicht op het stationsgebouw met daarvoor de fontein. Ansichtkaart uit circa 1960.

Gezicht op het stationsgebouw met daarvoor de fontein. Ansichtkaart uit circa 1960.

Gezicht op het stationsgebouw met daarvoor een spuitende fontein. Ansichtkaart uit circa 1960.

Gezicht vanuit de Brugstraat op het stationsgebouw met links hotel Central. Ansichtkaart uit circa 1960.

Gezicht vanuit het hotel Central op het stationsgebouw met rechts de fietsenstalling en het herdenkingsmonument voor de gevallenen onder het Roosendaalse spoorwegpersoneel. Ansichtkaart uit circa 1960.

Ongetwijfeld één van de mooiste ansichtkaarten uit de afgelopen decennia. Gezicht vanuit één van de huizen aan de Stationsstaat op het stationsgebouw in de volle lengte. Ansichtkaart uit circa 1960.

Gezicht op het stationsgebouw met een spuitende fontein en rechts het herdenkingsmonument voor de gevallenen onder het Roosen-daalse spoorwegpersoneel. Ansichtkaart uit de jaren 1965-1970.

Gezicht op het stationsgebouw. Ansichtkaart uit de jaren 1965-1970.

Gezicht op het stationsgebouw met spuitende fontein. Ansichtkaart uit de jaren 1965-1970.

Duidelijk is het hele stationsgebouw met de omgeving (noordgericht) te onderscheiden. Onderaan in het midden ligt de Brugstraat, links begint de Stationsstraat en rechts de Spoorstraat. Goed is te zien dat de fontein niet meer op de oorspronkelijke plek uit 1954 staat, maar (in 2007) een eind in zuidwestelijke richting is opgeschoven, zodat reizigers van stadsdienst en interlokale autobusdiensten pal voor de hoofdingang kunnen in- en uitstappen. Achter de sierlijke muur uit 1948 staat een groot glazen gebouw voor het stallen van fietsen, terwijl de vroegere parkeerplaatsen voor auto's volledig zijn overgenomen door fietsers, die hun soms gammele karretje niet in het 'glazen paleis' willen onderbrengen. Foto uit Google Earth, 2024.

Voor meer informatie:
Marius Broos, Roosendaal, een spoorwegknooppunt als 's lands voorportaal in het zuiden, 1854-1996 ('s-Hertogenbosch 2004)

Geschiedenis spoorwegen in en om Roosendaal

Het Stationsplein te Roosendaal, 1948-1970

Geschiedenis spoorwegen
in en om
Roosendaal